Waxaa ugu horeeysa Faroole asaga oo aanan jacleeyn Qaran Soomaali in uu dib u soo noqda sababaha soo socota darteed, waxaa uu ansixiyay Dastuur ku cad in Puntland aayan ka mid aheeyn Soomaaliya, waxaa ku Qoran Dastuurka Puntland xaga arimaha jinsiyada in Qofka Puntland ku dhashaa ama ku jiraa xeendaabka Puntland in uu qaadanayo jinsiyada Puntland. Halkaasi waxaa ka cad in Faroole iyo inta daba soctaa aayan marna raali ka aheeyn jinsiyada Soomaali iyo in aay soo noqto midnimo Soomaali,waxaa kale oo jira magaalada Muqdisho sida aay ku socoto xiligaan ee xaga nabada iyo horumarka is-dhexgalka umada aay sabbabeeyso siyaasada Faroole in aay ka gadmiweeydo umada Soomaaliya. Waxaa uu Muqdisho u soo dirsaday duubab hal beel ah taas oo cadeeyneeyso in Puntland aay tahay hal beel oo kaliya halka Khaatumo-state Maakhir State Karkaar-state iyo Raascaseeyr-state aay u soo dirsadeen duubab matalaya shacbka ku dhaqan goboladaa diidana kala go’ida Soomaali balse aaminsan Soomaali waxda. Waxaa meesha ka baxay waxii Mahiga iyo Faroole maleegayeen ee dastuurka qabyada qoraalka oo maalin walbaa wax laga bedelayo welina aanan cadeeyn qormada dastuurka saxda ah shacabkii lagu dhaqi lahaana aay diideen, wasiirka dastuurka iyo arimaha faderaalka mar aay wax ka weeydiisay Faroole in uu ka mid yahay Qaswadayaasha ayuu ku jawaabay in Faroole aanan loo haynin magac balse uu xaq u leeyahay in uu mucaarado,wallow uu sheegay in aay mudnaan laheeyd in uu dowlada dhexe ku soo wargeliyo wax uu ku mucaaradayo eeyan fiicneeyn in UN-ka iyo IGAD leeysku dacaweeyo. Waxaa meesha ka baxday Dastuurkii Puntland oo aay ansixyeen dhawaan dhagarqabayaasha Puntland in uusan marna la jaan qaadi karin dastuurka qabyo qoraalka maadaama maalin walbaa qodob laga bedelayaayo, Roadmapka iyo Garowe 1 Garowe 2 Galkacayo 3 ujeeddada loo abuuray waxaa aay ayeed in danaha Puntland laga hormariyo danaha umada Soomaaliya. Xaqiiqdiina waxaa iska horyimid labadaa ujeedo oo aadka u kala fogaa, waxaa cadaatay in Soomaalida aayan ogoleen dastuur laga leeyahay hadaf guracan iyo sadbursi ku dhisan xaqdaro iyo caddaalada oo laga fogaado. Xagee u socdaa Faroole ama Puntland? Waxaan marna shaki ku jirin in dhawaan aay cadeeyndoonaan in aay ka go`een Soomaaliya sida Somaliland ,waaa talaabo lagu heshiiyay kuna cad dastuurka Puntland ee dhawaan la ansixiyay, hadaba Faroole sow ma noqon geel ninkii lahaa dhacayo yaa ka soo dhigin Faroole xad ma laha xuduudiisa waxaa xargaha ka furay Shariif aanan laheeyn aqoonta Siyaasada Soomaaliya. Maxaa laga dhihi karaa R/wasaare C/weli hadaladiisii uu VOA ” Nasiib darada jirtaa waxaa weeye Dadka mucaaradaya dastuurka qabyada ah, boqolkiiba 99 maba garanayaan waxyaabaha uu qoraayo mana haboona qofku inuu wax iska diido isagoo aan aqoon u laheyn waxa uu diidayaan” Faroole iyo Puntland ma garanayaan dastuurka qabyo qoraalka mise waa garanaayeene danahooda ayuu ka horimaanayaa ujeedada Puntland waa in aay ka go´daa Soomaaliya. Faroole ma xishoodo ee waa baqaa, waxaase ka sii xishood daran kana xanuun badan Gaas oo ah dhaxalkii C/aahi Yusuf oo og wax umada aay diidan tahay iyo hirgelinta ujeedooyinka guracan ee Faroole ama Puntland. Soomaalida waxaa la gudboon in aay dib ugu fiirsadaan dastuurka qabyo qoraalka oo runtii noqday mid dano kala duwan laga leeyahay,waxaan marna la qaadan karin in dastuurka uusan ka soo horjeedin shareecada Islaamka, waxaan cadeeynayaa in dastuurka qabyo qoraalka uu aad ugu fogyahay shareecada basle sida laga arko ansixita dastuurka in lagu ansixinaayo qaabka 4,5 oo ah mid shareecada ka fog. Qabaailada lagu sheegay nuska sida reerxamar, Barawaan Madhibaan, Jareerweeyne duubabkooda waxaa ka codsaneeynaa in aayan ka qeeybgalin shir aay nus ka yihiin, shir Soomaali u dhan tahay fadalan kaga qeeybgala iyada oo Soomaalida aay simman tahay maah nus, diida in Baarlamaanka Soomaali aad ku yeelatiin 25 xildhibaan xaq maah balse waa gardaro qaawan, ka faa’iideeysta xiliga lagu jiraa maaha xiligii hubka leeysku handadayay balse dalka waxaa ka taliya AMISOM.
garable.com
